Giải pháp sinh học phòng nứt quả trên cây cà chua mùa mưa

Nứt quả trên cây cà chua là hiện tượng phổ biến vào mùa mưa, khiến quả bị giảm giá trị thương phẩm và dễ thối hỏng do vi khuẩn, nấm xâm nhập. Nguyên nhân chủ yếu là biến động độ ẩm đất đột ngột, thiếu canxi – boron, và quả tiếp xúc trực tiếp với mưa. Việc áp dụng giải pháp sinh học kết hợp kỹ thuật canh tác hợp lý là hướng đi bền vững, thân thiện môi trường và mang lại hiệu quả lâu dài cho nhà vườn.

Nguyên nhân chính gây nứt quả cà chua mùa mưa

• Thay đổi độ ẩm đất đột ngột: sau thời gian khô hạn, gặp mưa lớn làm quả hút nước nhanh hơn khả năng co giãn vỏ, gây nứt.
• Thiếu canxi và boron: vỏ quả yếu, thành tế bào kém đàn hồi, dễ rạn.
• Đất kém tơi xốp, nghèo hữu cơ: không giữ được ẩm đều.
• Giống dễ nứt hoặc quả bị phơi mưa trực tiếp.
• Bón phân mất cân đối hoặc rễ yếu khiến cây hút nước và dinh dưỡng không ổn định.

Các giải pháp sinh học & kỹ thuật cụ thể

Quản lý nước, giữ độ ẩm ổn định

• Duy trì tưới nhỏ giọt hoặc thấm gốc để cung cấp nước đều, tránh khô - ngập xen kẽ.
• Phủ gốc bằng vật liệu hữu cơ như rơm rạ, trấu, xơ dừa, mùn cưa, cỏ khô giúp giữ ẩm và hạn chế dao động nhiệt độ đất.
• Nếu có điều kiện, nên lắp màng PE nhà kính che mưa tạm thời hoặc trồng trong nhà màng đơn giản (Tham khảo các mẫu nhà màng phổ biến của NHÀ LƯỚI VIỆT) để tránh quả bị nước mưa bắn trực tiếp.

Bổ sung canxi và boron (tăng độ bền vỏ quả)

Canxi và boron là hai vi lượng quan trọng giúp vỏ quả dày, dai và đàn hồi tốt hơn.

• Có thể sử dụng phân bón lá chứa Ca–B trong giai đoạn trái non và trước thu hoạch 20–25 ngày.
• Tham khảo sản phẩm Calciam-Boron 1 Thái Lan (Giá sản phẩm chỉ 40 bán tại Shopee và Lazada) dạng trung vi lượng, phù hợp cho cây cà chua và cây ăn quả hoặc Canxi Nitrat-Boron dạng hạt (Sản phẩm bán tại Shopee 48k/Kg và Lazada 44k/1Kg) sử dụng bón gốc 15-20 g/gốc giúp cung cấp ổn định Ca và B cho cây trong suốt vụ.
• Phun định kỳ 10–14 ngày/lần theo hướng dẫn trên bao bì, nên phun vào sáng sớm hoặc chiều mát.

Cải thiện cấu trúc đất bằng hữu cơ & biochar

• Bón phân hữu cơ hoai mục hoặc phân trùn quế (Tham khảo sản phẩn của Sfarm 2Kg chỉ 30k bán tại Shopee hoặc tại Lazada) để tăng độ tơi xốp, độ đệm ẩm của đất.
• Kết hợp bổ sung biochar (than sinh học): giúp đất giữ nước và dưỡng chất tốt hơn, giảm dao động ẩm trong mùa mưa
• Trộn biochar vào đất theo tỷ lệ 5–10% thể tích đất hoặc rải quanh gốc 2–3 kg/gốc trước mùa mưa.

Ứng dụng vi sinh vật có lợi (PGPR, nấm rễ cộng sinh)

• Chế phẩm vi sinh Bacillus spp. hoặc Trichoderma giúp rễ khỏe, tăng hấp thu vi lượng, hạn chế nấm bệnh vùng rễ.
• Sử dụng 15–20 ngày/lần, pha tưới quanh gốc hoặc trộn với phân hữu cơ để bón.

Che chắn vật lý và kỹ thuật canh tác

• Dựng mái vòm nilon hoặc nhà màng để giảm nước mưa trực tiếp lên tán cây.
• Tỉa cành, tạo tán hợp lý giúp gió lưu thông, quả khô nhanh sau mưa.
• Với diện tích nhỏ, có thể dùng lưới nilon PE hoặc lưới che 50 % ánh sáng che phần trên luống.

Lựa chọn giống & thu hoạch hợp lý

• Ưu tiên các giống cà chua lai kháng nứt (như VL 200, Hồng Ngọc, TN 123 hoặc F1 Red Top).
• Khi thời tiết sắp mưa lớn, thu hoạch sớm ở giai đoạn bắt đầu chuyển màu để hạn chế nứt do hút nước.

Phòng nứt quả cà chua mùa mưa cần kết hợp đồng bộ nhiều biện pháp: giữ ẩm đất ổn định, bổ sung canxi-boron hợp lý, cải tạo đất bằng biochar - hữu cơ, dùng chế phẩm vi sinh giúp cây khỏe, và che chắn giảm tác động của mưa. Việc sử dụng các sản phẩm sinh học như đã nêu ở trên sẽ giúp nông dân dễ dàng ứng dụng và nâng cao hiệu quả canh tác bền vững.