Cách xử lý bọt nhớt trong ao tôm

Bọt nhớt trong ao tôm là một hiện tượng phổ biến trong nuôi tôm, đặc biệt ở các mô hình nuôi thâm canh hoặc siêu thâm canh. Hiện tượng này không chỉ gây mất mỹ quan mà còn tiềm ẩn nhiều rủi ro đối với sức khỏe tôm và hiệu quả nuôi trồng. Bài viết này sẽ phân tích nguyên nhân, tác động và đề xuất giải pháp để kiểm soát vấn đề bọt nhớt trong ao tôm.

Nguyên nhân gây bọt nhớt trong ao tôm

Bọt nhớt xuất hiện trong ao tôm thường bắt nguồn từ các yếu tố sau:

• Chất hữu cơ tích tụ: Thức ăn thừa, phân tôm, tảo chết hoặc các chất thải hữu cơ khác phân hủy trong ao tạo ra các hợp chất bề mặt hoạt tính, gây hiện tượng bọt. Khi hàm lượng chất hữu cơ quá cao, vi khuẩn phân hủy tạo ra khí và các chất nhầy, làm nước nổi bọt nhớt.
• Tảo phát triển quá mức: Một số loài tảo, đặc biệt là tảo lam (cyanobacteria), tiết ra chất nhầy hoặc protein khi chết, gây bọt trên mặt nước. Sự bùng phát tảo thường xảy ra khi ao có hàm lượng dinh dưỡng (nitrat, photphat) cao.
• Hóa chất hoặc sản phẩm sinh học sử dụng không đúng cách: Một số loại thuốc, hóa chất hoặc chế phẩm sinh học khi sử dụng quá liều có thể làm thay đổi bề mặt nước, tạo bọt.
• Thiếu oxy hoặc xáo trộn nước mạnh: Hệ thống quạt nước hoặc sục khí hoạt động quá mạnh có thể làm tăng bọt, đặc biệt khi nước chứa nhiều chất hữu cơ hoặc chất nhầy.
• Ô nhiễm môi trường nước: Nước đầu vào không được xử lý kỹ hoặc ao gần khu vực ô nhiễm (nước thải công nghiệp, nông nghiệp) có thể mang theo các chất gây bọt.

Tác động của bọt nhớt đến ao tôm

Bọt nhớt không chỉ là dấu hiệu của môi trường ao không ổn định mà còn gây ra nhiều vấn đề nghiêm trọng:

• Giảm oxy hòa tan: Bọt nhớt thường làm cản trở quá trình trao đổi khí giữa nước và không khí, dẫn đến thiếu oxy, ảnh hưởng đến hô hấp và tăng trưởng của tôm.
• Suy giảm chất lượng nước: Sự hiện diện của bọt nhớt thường đi kèm với sự tích tụ chất hữu cơ và vi khuẩn có hại, làm tăng nguy cơ bùng phát dịch bệnh như đốm trắng, đầu vàng hoặc EMS (hội chứng tôm chết sớm).
• Ảnh hưởng đến tôm: Bọt nhớt có thể bám vào mang tôm, gây khó khăn trong hô hấp, làm tôm yếu, giảm sức đề kháng và dễ bị stress.
• Tăng chi phí sản xuất: Việc xử lý bọt nhớt đòi hỏi thêm chi phí cho hóa chất, chế phẩm sinh học hoặc thay nước, làm tăng giá thành nuôi tôm.

Giải pháp kiểm soát và xử lý bọt nhớt

Để kiểm soát và xử lý bọt nhớt trong ao tôm, cần áp dụng các biện pháp sau:

Quản lý chất lượng nước

• Kiểm soát lượng thức ăn: Chỉ cho tôm ăn đúng lượng cần thiết, tránh dư thừa thức ăn gây tích tụ chất hữu cơ. Sử dụng sàng ăn để đánh giá lượng thức ăn tôm tiêu thụ.
• Thay nước định kỳ: Thay nước hoặc bổ sung nước mới đã qua xử lý để làm loãng chất hữu cơ và giảm bọt. Đảm bảo nguồn nước đầu vào sạch, không bị ô nhiễm.
• Sử dụng hệ thống sục khí hiệu quả: Đảm bảo hệ thống quạt nước hoạt động ổn định để cung cấp đủ oxy nhưng không gây xáo trộn mạnh làm tăng bọt.

Quản lý tảo và chất hữu cơ

• Kiểm soát tảo: Sử dụng chế phẩm sinh học chứa vi khuẩn có lợi (như Bacillus subtilis => Tham khảo sản phẩm được bán chạy tại Shopee hoặc Lazada) để phân hủy chất hữu cơ và ức chế sự phát triển quá mức của tảo lam.
• Xử lý đáy ao: Định kỳ hút bùn đáy ao hoặc sử dụng các sản phẩm cải tạo đáy ao để giảm chất hữu cơ tích tụ.

Sử dụng hóa chất và chế phẩm sinh học

• Chất chống bọt: Sử dụng các chất chống bọt an toàn (như silicone hoặc các sản phẩm chuyên dụng) để giảm bọt tức thời. Tuy nhiên, cần tuân thủ liều lượng để tránh ảnh hưởng đến tôm.
• Men vi sinh: Bổ sung men vi sinh định kỳ để phân hủy chất hữu cơ, cải thiện chất lượng nước và giảm bọt nhớt. Tham khảo sản phẩm men vi sinh BEC tại Shopee hoặc Lazada nếu chưa biết sử dụng sản phẩm nào.

Phòng ngừa lâu dài

• Cải tạo ao trước vụ nuôi: Xử lý ao kỹ lưỡng trước khi thả giống, bao gồm vệ sinh đáy ao, khử trùng và cân bằng pH.
• Sử dụng ao lót bạt HDPE: Áp dụng bạt HDPE để lót ao giúp giảm tích tụ chất hữu cơ ở đáy, hạn chế sự phát triển của tảo đáy và dễ dàng vệ sinh ao. Điều này góp phần giảm nguy cơ xuất hiện bọt nhớt do chất hữu cơ phân hủy hoặc ô nhiễm từ đất.
• Kiểm tra định kỳ: Theo dõi các thông số môi trường như pH, độ kiềm, oxy hòa tan và hàm lượng amoniac để phát hiện sớm các vấn đề tiềm ẩn.
• Đào tạo người nuôi: Nâng cao kiến thức và kỹ năng cho người nuôi tôm về quản lý ao, sử dụng hóa chất và chế phẩm sinh học đúng cách.

Bọt nhớt trong ao tôm là một vấn đề phức tạp, xuất phát từ nhiều nguyên nhân như chất hữu cơ, tảo hoặc quản lý ao không hiệu quả. Nếu không được kiểm soát kịp thời, bọt nhớt có thể gây thiệt hại nghiêm trọng đến sức khỏe tôm và lợi nhuận của người nuôi. Bằng cách áp dụng các biện pháp quản lý chất lượng nước, kiểm soát tảo và sử dụng chế phẩm sinh học phù hợp, người nuôi tôm có thể giảm thiểu hiện tượng này, đảm bảo vụ nuôi thành công và bền vững.