Những điều cần nắm khi trồng cà chua mùa mưa

Trồng cà chua vào mùa mưa đối mặt với nhiều khó khăn do độ ẩm cao, mưa lớn và thiếu ánh sáng, khiến cây dễ ngập úng, sâu bệnh hoành hành, quả nứt và năng suất giảm (có thể chỉ đạt 10-12 tấn/ha so với 18-20 tấn/ha mùa khô). Dưới đây là các khó khăn chính và giải pháp hiệu quả nhất được đưa trực tiếp vào từng vấn đề, giúp bạn tối ưu hóa vụ mùa.

1. Ngập úng đất do mưa lớn

Mưa liên tục gây úng rễ, cây thiếu oxy, héo rũ hoặc chết. Đất nặng (đất sét) làm tình trạng trầm trọng, giảm 20-30% năng suất.

Giải pháp:

• Chọn đất thịt nhẹ hoặc pha cát, pH 6-6,5, thoát nước tốt.
• Cày sâu 20-30cm, lên luống cao 20-30cm, rộng 110-120cm, làm rãnh thoát nước rộng 25-30cm theo hướng Đông-Tây.
• Phủ màng nông nghiệp (Tham khảo màng nilon 14 mic) hoặc rơm rạ quanh gốc để chống rửa trôi và giữ ẩm ổn định.
• Bón lót: 0,5kg phân chuồng hoai mục (đã ủ với 500g Basudin + 50g Ridomil/100kg phân) + 20-30g NPK (15-15-15)/m².
• Hiệu quả: Giảm 80% nguy cơ úng rễ, cải thiện sức khỏe cây, tăng năng suất 20-25%.
• Lưu ý: Kiểm tra rãnh thoát nước trước mỗi trận mưa lớn, đảm bảo không đọng nước.

2. Sâu bệnh phát triển mạnh

Bệnh thán thư (Colletotrichum spp.) gây đốm đen, thối quả, giảm 30-40% chất lượng. Bệnh sương mai (Phytophthora infestans) làm lá xanh xám, quả thối nâu, có thể mất trắng vườn trong 5-7 ngày. Bệnh héo rũ vi khuẩn (Ralstonia solanacearum) khiến cây héo đột ngột. Sâu xanh, rệp sáp, bọ trĩ làm cây còi cọc, quả kém.

Giải pháp

• Chọn giống kháng bệnh như RaMina, cà chua bi hoặc giống lai F1 (kháng thán thư, sương mai).
• Phun phòng nấm bằng nano bạc (7-10nm), Antracol, hoặc Ridomil Gold trước mưa lớn 2-3 ngày, lặp lại mỗi 7-10 ngày.
• Đối với vi khuẩn (héo rũ, bạc lá): Sử dụng nano đồng hoặc Streptomycin phun gốc.
• Đối với sâu hại: Dùng thuốc sinh học BT (Tham khảo sản phẩm Meta BT bán tại Shopee), dầu neem oil (Mua ngay tại Shopee) phun sáng sớm; bẫy bọ trĩ bằng tấm dính vàng.
• Loại bỏ lá, quả bệnh và tàn dư cây, đốt hoặc chôn xa vườn.
• Luân canh với cây họ đậu, lúa để giảm nấm, vi khuẩn tích tụ.
• Hiệu quả: Giảm 70-90% thiệt hại do bệnh, bảo vệ 80% chất lượng quả.
• Lưu ý: Không phun thuốc khi mưa to để tránh rửa trôi. Theo dõi dự báo thời tiết để phun phòng kịp thời.

3. Khó khăn trong chăm sóc

Mưa rửa trôi phân bón, khó kiểm soát độ ẩm đất (lý tưởng 60-80%). Gió mạnh và đất ẩm làm cây dễ đổ. Quả nứt do độ ẩm cao bất thường, giảm giá trị thương mại.

Giải pháp:

• Tưới nước: Chỉ tưới khi đất khô bề mặt (sáng sớm/chiều mát), dùng nước vo gạo tưới gốc để giảm nứt quả.
• Bón phân:
  • Bón thúc: Sau trồng 7-10 ngày (đạm loãng), 20-25 ngày (NPK cân đối), 30-40 ngày (kali cao cho quả).
  • Tăng nồng độ phân 10-15% để bù rửa trôi, vun đất cao luống.
  • Bổ sung phân chuồng hoai mục mỗi 15 ngày để tăng sức đề kháng.
• Làm giàn: Sau 1-1,5 tháng, làm giàn cao 1,5-2m bằng tre, sắt hoặc dây treo (sợi SE nông nghiệp) để chống đổ ngã.
• Tỉa cành: Tỉa mầm nách, lá chân, lá già mỗi 4-5 ngày để vườn thông thoáng. Bấm ngọn khi có 4-5 chùm hoa.
• Hiệu quả: Đảm bảo cây đủ dinh dưỡng, tăng tỷ lệ đậu quả 20-30%, giảm nứt quả 50%, hạn chế cây đổ 90%.
• Lưu ý: Buộc cây nhẹ nhàng, tránh tưới lên lá để giảm nấm.

4. Thiếu ánh sáng

Vấn đề: Nhiều mây, ánh sáng yếu làm cây quang hợp kém, ra hoa và đậu quả giảm (tỷ lệ đậu quả chỉ 50-60% so với mùa khô). Cây vươn cao, lá mỏng, quả nhỏ.

Cách xử lý

• Trồng thưa: Hàng cách hàng 80-100cm, cây cách cây 40-60cm để tăng ánh sáng tiếp xúc.
• Tỉa lá già, lá che khuất để cải thiện quang hợp.
• Nếu có điều kiện, thiết kế nhà kính trồng rau sạch để kiểm soát ánh sáng và độ ẩm.
• Bón bổ sung kali (NPK 10-10-20) khi ra hoa để tăng sức đề kháng và đậu quả.
• Hiệu quả: Tăng tỷ lệ đậu quả 15-20%, cải thiện kích thước quả 10-15%.
• Lưu ý: Trồng theo hướng Đông-Tây để tối ưu ánh sáng tự nhiên.

 Trồng cà chua mùa mưa đòi hỏi theo dõi sát sao thời tiết và thực hiện các biện pháp phòng ngừa sớm. Bắt đầu với 3-5 cây nếu trồng tại nhà, hoặc chọn giống tốt và hệ thống thoát nước hiệu quả cho diện tích lớn. Chi phí đầu tư khoảng 5-10 triệu/ha, nhưng lợi nhuận cao nhờ giá trái vụ. Nếu gặp vấn đề, chụp ảnh triệu chứng và liên hệ Sở Nông nghiệp địa phương để được tư vấn. Chúc bạn vụ mùa năng suất, quả chín mọng!